Anh đom đóm
Tác giả: Võ Quảng
Mặt trời gác núi
Bóng tối lan dần
Anh đóm chuyên cần
Lên đèn đi gác
Theo làn gió mát
Anh đi rất êm
Đi suốt một đêm
Lo cho người ngủ
Bờ tre rèm rủ
Yên giấc cò con
Một bầy chim non
Trong cây ngủ ngáy
Ao không động đậy
Lau lách ngủ yên
Một chú chim khuyên
Nằm mê ú ớ
Tiếng chị cò bợ
Ru hỡi ru hời
Hỡi bé tôi ơi
Ngủ ngon yên giấc
Ngoài kia chú vạc
Lặng lẽ mò tôm
Bên cạnh sao Hôm
Long lanh đáy nước
Từng bước từng buớc
Giương ngọn đèn lồng
Anh đóm quay vòng
Như sao bừng nở
Như sao rực rỡ
Rụng dọc bờ xoan
Rụng dọc vườn cam
Vườn cau, vườn chuối
Gà đâu túi bụi
Gáy sáng đằng đông
Cất ngọn đèn lồng
Đóm lui về nghỉ
Bài thơ Anh Đom Đóm là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Võ Quảng được viết vào năm 1970. Qua bài thơ, Võ Quảng đã mang đến cho trẻ thơ cả một thế giới gần gũi vừa gần gũi lại vừa độc đáo mà chúng ta không dễ gì bắt gặp ở các tác giả khác.
– Bằng đôi mắt tinh tế, bút pháp tỉ mỉ của tác giả đã dựng nên một thế giới động vật vô cùng sinh động, những con vật trong thế giới của trẻ thơ, đặc biệt là những đứa trẻ ở nông thôn. Chúng là những con vật ta thường bắt gặp hằng ngày, thật gần gũi, dễ thương: một anh đom đóm, một đàn cò con, một cô chim khuyên … . Và ở đây ta lại bắt gặp các động tác của các con vật giống như hoạt động của con người thường ngày. Đàn chim non ngủ say sưa và thậm chí tác giả còn nghe rất rõ tiếng “ngáy” của chim non, tiếng ngáy đó làm tăng thêm nhạc điệu cho bài thơ. Hay tiếng “ú ớ” của chú chim khuyên ngủ mê cũng thể hiện được sự tài tình trong cách miêu tả tinh tế của tác giả khi nhìn vào thế giới tự nhiên, loài vật – một cái nhìn rất Võ Quảng.
– Bài thơ đã ca ngợi sự chăm chỉ, chuyên cần của anh Đom Đóm trong công việc đi gác vào ban đêm – một công việc âm thầm và lặng lẽ, không một chút phô trương. Một cách nói, một cái nhìn thật ngộ nghĩnh. Con đom đóm được gọi là anh, ban đêm phát sáng bay khắp đường làng ngõ xóm thì lại thành một người đang đi canh gác. Thậm chí công việc ấy còn được nhà thơ miêu tả thật kĩ, thật thiêng liêng Khi ông mặt trời gác núi, nhường chỗ cho bóng đêm thì cũng là lúc anh Đom Đóm bắt đầu công việc thường nhật của mình là “lên đèn đi gác”. Hình ảnh của anh đom đóm bỗng trở nên thật cao cả, tuy giản dị, đơn sơ, thầm lặng, nó đã và đang thể hiện một nghĩa cử cao đẹp là hi sinh bản thân mình, làm việc quên mình không ngại khó khăn gian khổ để lo cho người khác có một giấc ngủ ngon, một giăc ngủ yên bình.
Khi thực hiện nghĩa vụ canh gác, anh Đóm của Võ Quảng rất tế nhị, không có những bước đi dồn dập, không ồn ào mà ngược lại rất nhẹ nhàng “Anh đi rất êm”, nhẹ nhàng trôi theo làn gió làm cho ta có cảm giác như anh Đóm sợ làm ảnh hưởng đến các loài vật khác, làm họ thức giấc khi mình đi canh gác nên đã lợi dụng làn gió để bay đi, hạn chế tiếng ồn. Thế là anh Đóm đã đi ròng rã suốt đêm không ngủ.
Bằng bút pháp nhân hóa, ẩn dụ và miêu tả, Võ Quảng đã vẽ ra một cảnh sinh hoạt ban đê thật an bình của thế giới loài vật, với bút pháp tả thực tác giả đã làm cho cảnh vật thêm gần gũi, thân thương. Qua đây, Võ Quảng muốn gửi gắm, ca ngợi những con người đang ngày đêm cống hiến thầm lặng cho nhân dân, cho đất nước mình, hi sinh bản thân để mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho người khác. Như vậy, qua nội dung bài thơ “Anh Đom Đóm” tác giả muốn giáo dục con người việt Nam nói chung và thiếu nhi Việt Nam ní riêng cần phải biết yêu thương, quý trọng những người như anh Đom Đóm và công việc mà anh đang thực hiện.