Hòn đá làm ra lửa (Trích)
Đen đúa. Sần sùi. Không đáng một xu
Vụt gốc xoài, quạ không thèm mổ
Quăng tận ổ, kiến không thèm bu
Phơi giữa trại tù, kẻ thù không ngó
Đó là một trong hai hòn đá cổ sơ
Chỉ có em và tôi cất giữ
Rời nhau ra. Lặng lẽ. Dư thừa
Hợp đôi lại, chúng làm ra lửa
Không hề từ que diêm, từ hộp quẹt
Chính từ lửa chung của đôi ta
Những quả bóng lân tinh đêm ấu thời
Đã đưa tôi về em
Không hề từ cột điện, từ dây nhợ
Chính từ lửa chung của đôi ta
Ngọn đèn nơi ngã ba năm nào
Khuôn mặt đêm tháng giêng giàn giụa
Không hề từ mặt trời, từ gió nồm
Chính từ lửa chung của đôi ta
Những cành phượng chụm đầu bốc cháy
Lợp đỏ một mùa hè ngây dại
Chính từ lửa chung của đôi ta
Đám cháy hoa phượng
Đám cháy những nụ hôn lặng lẽ
Những năm tháng mù lòa
Những bài thơ khù khờ, cóp nhặt
Đã cuộn khói ngạo nghễ
Không phải quê quán, mẹ cha, con cái
Cũng chẳng phải đất đai, của cải
Chính cuộn khói dại dột bốc lên
Từ lửa chung của đôi ta
Đã làm tôi kéo em vấp ngã
Chúng ta đã chia lìa
Chúng ta bị tước bỏ, bị bôi xóa
Lần cuối, khi quay đi trong xiềng xích
Em nhớ mà. Chúng ta cùng thấy nhau
Hòn đá cổ sơ sần sùi
Trong mắt nhìn mỗi đứa
Cánh cửa bứt khỏi cổng, nhà bứt khỏi người
Trang giấy bứt khỏi mặt bàn
Chữ nghĩa bứt khỏi sách
Chúng ta bị bứt ra khỏi nhau
Ngày tháng năm bị bứt khỏi sự sống
Em vào nhà tù này, ra nhà tù kia
Bị đạp đổ. Đứng dậy
Bị phủ dụ. Quay đi
Bị đe dọa, mặc cả. Nhổ bọt
Em đã nhe răng, đã giương vuốt
Nghĩa lý gì
Mọi loại móng vuốt dữ dằn của tuyệt vọng
đều vô hiệu
Em đã bị xua đuổi khỏi thành phố
Và biến mất
Như bao nhiêu người đã lặng lẽ biến mất
Tôi không biết giờ này em ra sao
Có lượm lại đủ lũ con cái tan tác không
Tôi không biết giờ này chúng thế nào
Em có gì để ăn, cho chúng ăn
Em có cách gì để thở, cho chúng thở
Em còn chỗ nào để nương náu, tạm bợ
Những con số dầu hắc hằn học
Hằn trên lưng trên ngực rách rưới
Những con số chì than dửng dưng
Trong sổ cái, sổ con bụi bậm
Những con số lặng lẽ lầm lì
Trong những T. những K. những Z. *
Những con số vô danh, vô nghĩa
Những chữ cái vô tư, vô tội
Nhan nhản khắp nơi
Em sẽ tắt đi vĩnh viễn trong đó chăng
Như tôi. Như bao nhiêu người khác
Khi đĩa đèn ta cạn
Tôi đã kéo em vấp ngã
Chúng ta thật dễ vấp ngã nữa
Đã có lúc tôi thấy em đang chìm
Tôi mong em được chìm nhẹ nhàng
Như bao nhiêu người đã chìm xuống
Chúng ta bặt tin nhau. Ba trăm ngày
Có lúc tôi thấy em trôi dạt
Tôi mong em được cứu, được vớt
Được quên hết và thức dậy thảnh thơi
Lỗi tại tôi. Tôi thật mong ước vậy
Chính tôi đã kéo em vấp ngã
Em chỉ lỡ nhận quá nhiều nụ hôn
Và xây xẩm
Em làm gì đâu nào
Em sẽ ăn cơm mới, mặc áo mới
Đi đứng nhẹ nhàng trên những lối đi mới
Trò truyện thung dung bằng một tiếng nói mới
Em xứng đáng được vậy
Em làm gì đâu nào
Như bao nhiêu người khác
Dưới một bầu trời khác
Trên một mặt đất khác
Trong một cuộc đời khác
Tha lỗi cho tôi. Tôi lỡ yếu mềm
Đã tưởng tượng vớ vẩn và mơ ước tồi tệ
Chúng ta không dễ dàng được thế
Bầu trời của ta. Mặt đất của ta. Đời ta
Nụ cười chân thật mà chúng ta phụng sự
Thứ tiếng nói tuyệt vời cho thi ca
Sự diễm lệ của khổ đau mơ ước
Mà chúng ta tự hào
Tình bạn, tình yêu mà chúng ta gìn giữ
Chưa hết. Nụ hôn và hoa phượng
Lửa và khói. Hạnh phúc và lỗi lầm
Chúng ta đã bứt ra khỏi nhau
Em mất tích. Em kiệt sức. Em một mình
Thật quá nặng cho em
Làm sao em thở
Mà đã hết đâu. Vẫn còn. Còn nữa
Vẫn còn nó. Nó sần sùi trong cổ
Không bay hơi. Không bốc khói
Không khò khè
Nó lầm lì buộc ta phải nhớ
Có thể không được sống,
không được chết bên nhau
Tên ta, đời ta. Đừng hòng rời nó
“Tại sao tôi chọn em. Nào tôi có chọn”1
Chính nó chọn ta để buộc vào nhau
Chính nó. Hòn đá cổ sơ tai quái trong ta
Ngọn lửa chung của ta
Chính nó chọn cho ta bạn hữu
Chính nó chọn cho ta kẻ thù
Cách nói. Cách cười. Cách nhìn. Cách nuốt
Nó đang chọn giùm ta
Cả cách còn, cách mất
Ta có thể không biết nhau giờ này ra sao
Không biết chính mình giờ tới, ngày tới ra sao
Nhưng nó. Nó biết nó ở đâu trong ta
Nó biết nó phải sần sùi lúc nào
Như đã sần sùi trong mắt khi quay đi
Nó biết nó phải sần sùi kiểu cách nào
Như đã sần sùi theo ta đi tù đầy
Nó biết nó phải sần sùi mức độ nào
Như nó đang sần sùi trong cổ
Làm thế nào cạn được
Trong nụ hôn nông nàn
Gắn bó hạnh phúc và khổ đau
Dưới chân những thánh đường tương lai chưa hiện hình
Các đôi lứa sẽ còn hẹn hò nhau
Như chúng ta từng hẹn hò
Suốt mùa hè ngây dại ở Thiên Mụ
Làm thế nào cạn được
Chúng đâu chịu ngừng thì thầm dụ dỗ
Trái chanh, trái cóc,
Quả khế, quả me
Giữa kẽ răng cô vợ trẻ mang bầu
Lần đầu thèm của chua
Như em ngày nào
Làm thế nào cạn được
Trong cái miệng háu đói
Anh chồng đi làm về
Ngó vợ cạnh nồi cơm bốc khói
Như chúng ta vẫn tin sẽ cùng nhau thấy lại
Làm thế nào cạn. Chẳng bao giờ cạn nổi
Nước miếng. Tình yêu. Sự sống
Dòng sữa nuôi đích thực các câu hò đối đáp ví von
Nhiên liệu bất tận cho tiếng cười tiếng nói
Nguồn khởi đầu của dòng suối sinh nở
Sẽ còn sinh nở mãi
Yên tâm nhé em. Em lo lắng gì nữa
Quả thật đằng sau khúc tụng ca bi tráng của J. S. Bach
Có nỗi khiếp sợ dịch đậu mùa la hét
Nhưng, cái mặt rỗ chằng chịt của tôi em từng ôm
Nó chẳng nhắc em sao: Việc chủng ngừa đậu mùa đã công hiệu
Sẵn sàng nhé, hòn đá cổ sơ
Đây rồi, ngọn lửa chung của ta
Được lắm. Chẳng cần phải nhờ thêm bóng tối
Tôi đang tưởng tượng em dễ dàng
Chân tay mặt mũi em. Thân thuộc biết bao
Hình thể con người. Tuyệt diệu thật
Hèn chi ta yêu nhau đến thế
Hèn chi ta yêu bạn bè ta đến thế
Chúng ta không chọn nhau
Chính ngọn lửa của chúng ta chọn giùm
Chúng ta cũng không chọn quê hương
Không chọn cha mẹ, anh chị em
Chúng ta đâu có chọn bằng hữu
Chúng ta yêu nhau. Yêu bè bạn.
Yêu quê hương
Giản dị. Bình thường
Tôi quên nói với em điều này:
Tôi yêu em đến mức có thể yêu luôn
Những người đang gọi chúng ta là kẻ thù
Tội nghiệp. Em hãy hình dung họ
Anh cùm. Anh kẻng. Anh bẹc giê
Anh bom. Anh mìn. Anh tên lửa
Anh loa rỉ hí hửng tung hô
Anh súng ống hầm hè bắt bớ
Anh kẻng tù hả hê nạt nộ
Anh danh tướng đánh trống thổi kèn
Anh lãnh tụ tiền hô hậu ủng
Tội nghiệp. Tội nghiệp họ
Dễ hiểu thôi. Em nhớ mà
Để nhuộm đỏ những nụ hôn đầu đời
Chúng ta đã hì hục làm đẹp
Nhét hoa phượng, nhét thơ thẩn vào lửa
Lửa và những nụ hôn, chúng cần gì làm đẹp
Trò vớ vẩn phù phiếm bị đốt bỏ
Bốc khói
Khói. Sự đỏm dáng liều lĩnh khờ khạo
Anh lính rơm khoe khoang được dịp canh giữ lửa
Tôi kéo em vấp ngã vì hắn
Như chúng ta
Để làm đẹp những dấu chân của mình
Nhân loại đã ném vô số thứ quái gở vào lửa
Lửa và dấu chân, chúng cần gì làm đẹp
Sự quái gở phí phạm bị đốt bỏ. Bốc khói
Những cuộn khói khổng lồ
Vần vũ khắp lịch sử
Trang giấy chúng ta bị vò nát, ném bỏ
Có thể không bao giờ còn được nhặt lên
Bài thơ này, bài thơ khác có thể không viết ra
Tình yêu, sự ấm áp tôi hưởng nơi em
Như hòn đá cổ sơ trong chúng ta
Có thể không bao giờ còn được nhắc tới
Vẫn chẳng hề hấn gì
Nụ hoa tình yêu và đạo đức vô hình
Nở mãi trong vườn ta
Ý nghĩ, sự ăn ở tốt lành
Dù không ai biết đến
Vẫn lặng lẽ toả hương trong không gian
Làm đẹp bầu trời và cuộc sống
Khỏi cần sần sùi nữa
Hòn đá cổ sơ đen đúa của ta
Tôi biết chúng ta sẽ ra sao
Bạn bè chúng ta. Kẻ thù chúng ta
Quê hương đẫm lệ và thế giới ngộp khói
Tôi biết chúng ta sẽ gặp nhau thế nào
Trong mắt. Trong cổ. Trong ngực em
Trong mắt. Trong cổ. Trong ngực tôi
Ngọn lửa ta hớn hở, tung tăng
Hòn đá ta to nhỏ, rì rầm
“Chẳng hề hấn gì. Chẳng hề hấn gì”
Và tôi mỉm cười
Thư thái hình ảnh em bước tới
Đó là một buổi sáng tháng giêng rực rỡ
Không thứ cờ quạt nào vấy nhơ nổi bầu trời
Không thứ chủ nghĩa nào bôi bẩn được trí nhớ
Đồi núi và em mặc chung áo nắng vàng
Suối nước và em đi chung từng bước chân
Giản dị thôi. Như ngày nào. Em tới
Tới và nói chung với cây cối một lời
“À. Anh ấy nằm đây
Phải vậy chớ
Anh ấy vẫn giữ nó
Hòn đá làm ra lửa.”2