Chú khách bán thuốc rê
[…]
Ngày xế về hôm, nắng úa tà
Sương trùm trên ngọn núi xanh xa
Bóng người khách bước trên đường vắng
Như chiếc chim non lạc tổ nhà.
Trang thơ Đoàn Văn Cừ
Nhà thơ Đoàn Văn Cừ sinh ngày 25 tháng 3 năm 1913 ở thôn Đô Đò, xã Nam Lợi, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trong một gia đình nông dân.
Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đoàn Văn Cừ dạy học, ông đã tham gia phong trào công nhân Nhà máy sợi Nam Định năm 1936. Ông tham gia phong trào Thơ mới với bút pháp tả chân mang đậm chất lãng mạn, sở trường viết về cảnh trí và đời sống thôn quê. Bài thơ Chợ Tết của ông được Hoài Thanh – Hoài Chân giới thiệu trong Thi nhân Việt Nam.
Sau Cách mạng tháng Tám, ông tham gia Hội đồng Nhân dân tỉnh Nam Định. Năm 1948 ông tham gia Việt Minh trong Kháng chiến chống Pháp làm công tác văn nghệ, phiên dịch, công tác địch vận Liên khu III.
Từ năm 1959 ông là cán bộ biên tập Nhà xuất bản Phổ Thông (Bộ Văn hóa).
Từ năm 1971 ông là Ủy viên Ban chấp hành Hội Văn nghệ Hà Nam Ninh (gồm ba tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình), hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
Năm 1974 ông công tác tại Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Nam Ninh, tỉnh Hà Nam Ninh (nay là huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định). Ông gần như sống ẩn dật ở quê trong những năm cuối đời và mất tại đây ngày 27 tháng 6 năm 2004.
Ngoài tên thật Đoàn Văn Cừ ông còn có các bút danh khác là Kẻ Sĩ, Cư Sĩ Nam Hà, Cư Sĩ Sông Ngọc và ngoài thơ cũng sáng tác văn xuôi.
Đoàn Văn Cừ được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2001. Con trai ông, họa sỹ Đoàn Văn Nguyên cũng được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2006.
Tác phẩm:
-
-
Ông đội
[…]
Những buổi chiều xanh tắt nắng rồi
Bên đồng bát ngát lúa vàng tươi
Ông cùng con trẻ giăng hàng đứng
Bắt cởi trần ra tập võ chơi[…]
-
Làng
[…]
Những tối trăng vàng đỗ ngọn tre
Đèn thôn xa ngọn ánh xanh lè
Tiếng gầu tát nước bên đường cái
Lẫn tiếng ai cười nhí nhảnh điĐêm hè giã gạo tiếng chày ngân
Trời biếc trăng sao gội xuống trần
Đường ngõ ra vào chen những bóng
Chiếc diều lơ lửng dưới sông Ngân[…]
-
Đám hội
[…]
Người đi xem nhiều kẻ đã ra về…
Trên đường vắng lá đề rơi lác đác.
Ốc xa rúc từng hồi trong xóm mạc,
Trời đỏ hồng sau những trái đồi xanh,
Đàn chim hôm nhớn nhác gọi trên cành.
Vệt tháp trắng in dài trên đồng vắng.
Tiếng chuông tối nhặt khoan trong yên lặng,
Lẫn trống chèo văng vẳng phía làng xa
Của đám dân nô nức dưới trăng tà… -
Đường về quê mẹ
[…]
Chiều mát, đường xa nắng nhạt vàng,
Đoàn người về ấp gánh khoai lang,
Trời xanh cò trắng bay từng lớp,
Xóm chợ lều phơi xác lá bàng.Tà áo nâu in giữa cánh đồng,
Gió chiều cuốn bụi bốc sau lưng.
Bóng u hay bóng người thôn nữ
Cúi nón mang đi cặp má hồng.Tới đường làng gặp những người quen.
Ai cũng khen u nết thảo hiền,
Dẫu phải theo chồng thân phận gái
Đường về quê mẹ vẫn không quên. -
Chợ Tết
[…]
Một thày khóa gò lưng trên cánh phản
Tay mài nghiên hý hoáy viết thơ xuân
Cụ đồ nho dừng lại vuốt râu cằm
Miệng nhẩm đọc vài hàng câu đối đỏBà cụ lão bán hàng bên miếu cổ
Nước thời gian gội tóc trắng phau phau
Chú hoa man đầu chít chiếc khăn nâu,
Ngồi xếp lại đống vàng trên mặt chiếu[…]
-
Tết
Sáng hôm mồng một Tết
Đèn nến thắp xong rồi
Bà tôi ngồi trong ổ
Mặc áo đỏ cho tôiÔng tôi vừa thức dậy
Nằm ngó cổ trông ra
Trên ngọn cây đèn bóng
Trời lất phất mưa sa[…]