Nhà thơ Hồ Dzếnh tên thật là Hà Triệu Anh hay Hà Anh. Ông sinh năm 1916 tại làng Đông Bích huyện Quảng Xương tỉnh Thanh Hóa. Cha ông là Hà Kiến Huân, người gốc Quảng Đông sang sinh sống ở Việt Nam từ khoảng 1890, mẹ Đặng Thị Văn là người Việt, quê ở bến Ghép, huyện Quảng Xương, Thanh Hóa. Bút danh Hồ Dzếnh chính là phiên âm tên thật của nhà thơ theo tiếng Quảng Đông.
Hồ Dzếnh học trung học, dạy tư, làm thơ, viết báo từ năm 1931 tại Hà Nội.
Năm 1947, ông kết hôn với bà Nguyễn Thị Huyền Nhân. Hai người có một con trai duy nhất là Hà Chính, sinh vào đầu năm 1950. Bà Huyền Nhân mất vào ngày Tết Đoan Ngọ năm 1950 vì bệnh tả, hưởng dương 20 tuổi.
Năm 1953 ông vào Sài Gòn làm báo, năm 1954 trở về Hà Nội tiếp tục viết báo, làm thơ. Cũng trong năm này ông tái hôn với bà Nguyễn Thị Hồng Nhật.
Năm 1957, Hồ Dzếnh trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam ngay từ buổi đầu thành lập.
Ông mất ngày 13 tháng 8 năm 1991 tại Hà Nội do xuất huyết dạ dày và viêm thận. Hồ Dzếnh được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007.
Tác phẩm đã xuất bản:
Thuở trước quê em ở Bắc
Vô Nam từ độ lên mười
Mây trắng ngày ngày xa tắp
Nhớ quê em buồn khôn nguôi
Mái tóc dừa xanh Thủ Đức
Ngọt ngào thay trái sầu riêng
Gió bãi phù sa Bến Lức
Nay thuần sữa mẹ linh thiêng
Em dẫu chỉ là con gái
Quê xinh soi bóng sông lành
Theo mẹ băng chừng quan tái
Bao giờ quên lũy tre xanh
[…]
Trời đẹp như trời mới tráng gương
Chim ca, tiếng sáng rộn ven đường
Có ai bên cửa ngồi hong tóc
Cho chảy lan thành một suối hương…
[…]
[…]
Em đến, tôi còn nhớ áo xanh,
Miệng cười: thơ sáng, mắt long lanh.
Tóc mây vắt lỏng niềm duyên dáng
Che nửa phong ba, nửa mát lành.
[…]
Ngủ đi, em bé anh yêu,
Phòng em gió sáng dặt dìu tiếng hoa.
Thu về, mùa đã nghe xa…
Hoàng hôn nhân thế phai nhòa nhớ thương.
Riêng em tóc biếc, môi hường
Vui say bên nỗi đoạn trường là anh.
[…]
Có những cơn điên xé được đời,
Những cơn quằn quại máu tanh hôi,
Mà hồn rít lại rồi căng thẳng,
Chờ nuốt không gian xuống khắp người.
Ôi! những bàn tay cấu lấy tay,
Và vò nát ngực, sóng lung lay
Nghìn muôn tia lửa ngầu trong mắt,
Rung cả thân mình, chuyển cả mây.
[…]
Vài thanh đá dựng làm hè,
Vài nhà tranh yếu vai kề sát nhau,
Phố tôi trong dáng buồn rầu,
Khó khăn của kẻ làm mầu vô duyên.
Ba ngày một chuyến xe lên
Chở thư và chất người lên mui hàng,
Nhôn nhao trẻ nít xóm làng
Rủ nhau ra ngắm, ra bàn tán nhau.
[…]
[…]
Chị tôi phụng phịu má hồng,
Vùng vằng suýt nữa quên bồng cả tôi.
Tam quan, ngoài mái chị ngồi,
Chị nghe đoán thẻ, chị cười luôn luôn.
[…]
Trên đường về nhớ đầy
Chiều chậm đưa chân ngày
Tiếng buồn vang trong mây
Chim rừng quên cất cánh
Gió say tình ngây ngây
Có phải sầu vạn cổ
Chết trong hồn chiều nay?
[…]
[…]
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!
Tôi sẽ trách – cố nhiên, nhưng rất nhẹ
Nếu trót đi, em hãy gắng quay về…
Tình mất vui khi đã vẹn câu thề
Ðời chỉ đẹp những khi còn dang dở
Thư viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ
Cho nghìn sau… lơ lửng… với nghìn xưa…