[…]
Ba lô bốn chiếc trên đầu
Như là bốn khối huyết cầu còn tươi
Ngày ngày cơm bữa bà nuôi
Vẫn nguyên như thể năm người… ngày xưa
Thương con biết mấy cho vừa
Đêm canh giấc ngủ, sớm trưa dỗ dành
Chú mát tính, chú đành hanh
Bà nhìn lên đốm hương vành, bà khuyên
Chia công bằng những vàng tiền
Chú vùng đắt đỏ, chú miền đảo xa
[…]
[…]
Câu chuyện về người lính hy sinh
buồn như lá thu bay,
Vỏn vẹn có vài dòng và do tôi tưởng tượng.
Em gái của anh đã không thể lớn!
Vẫn co ro như bà lão ăn mày,
mỏng manh như món đồ dễ vỡ.
Cô buôn bán nhì nhằng ngoài chợ,
nhặt nhạnh từng xu của đám dân nghèo.
Những năm chiến tranh đất nước gieo neo.
Giấy báo tử về làng như lá rụng!
Khủng khiếp nhất là phải làm người sống.
Sáng mở mắt ra đã nơm nớp trong lòng…
Cô chỉ mong đất nước hòa bình!
Anh trai trở về làng quê yêu dấu,
Chăm sóc cô như thời thơ ấu
Chở che cô như đê chở che đồng.
[…]
[…]
Ngày nào mẹ ngồi hiên nhà
Đợi anh Hai về từ mặt trận
Anh Hai giờ thành cây dứa dại làng An Đại
Mà mẹ ơi sao dáng mẹ ngồi không đổi
Có phải dáng mẹ ngồi hay là đá núi?
Con nhớ
Ngày ấy mẹ không khóc
Lúc tiễn con đi lính
Mẹ sợ con dẫm lên dấu chân anh Hai
Rồi mẹ vỡ nước mắt
Khi con về
Mẹ của chúng con chiến tranh và giông bão
Người chắt chiu đến nước mắt cũng để dành!
[…]
[…]
Chị vẫn thế, với dáng hình mỏng mảnh
Chân lội bùn, áo bạc mốc phèn chua.
Nuôi đàn em ăn học lúc còn thơ
Đến khi lớn rời nhà đi mọi ngả
Em bước vào cuộc trường chinh vất vả
Mỗi lần về, chị luộc trứng đùm cơm
Tiễn em đi đến tận cuối đường thôn
Rồi đứng lặng, ứa hai hàng nước mắt
Trong gian khổ, em nhớ về xa lắc
Một làng quê diệu vợi màu xanh:
Bóng chị đi mưa đẫm ướt thân mình
Ruộng nước bạc tái bầm tay cấy lúa
Bãi mật bên sông cờ hoa mới trổ
Chị nghiêng mình vun từng gốc ngô xanh
Nhớ nhung sao là cái nắng hanh hanh
Nắng xào xạc như những điều tâm sự
Tháng hai ấm, hoa xoan rơi tím ngõ
Chị trồng cây, chim sẻ đến từng đàn…
[…]
[…]
Bữa cơm em út quây vòng
Đầu nồi, đơm xới tay không kịp rời
Nhớ ngày giáp hạt chị ơi
Cả nhà trừ bữa một nồi canh rau
Nghĩ mà thương lắm chị dâu
Chiều mưa, gạo hết, mẹ đau cuối giường
Em ngồi đôi mắt nhoà sương
Nón tơi, cắp rá ngang vườn chị đi
Chiều ơi mưa mãi làm gì
Hoàng hôn đừng xuống trước khi chị về!
[…]
[…]
Nhà tôi nghèo trống trước trống sau
Vách liếp che không ngăn được gió mùa
Mái tranh dột trời mưa dùng thau hứng nước
Chiếc bàn gỗ mọt ăn đêm ngày kẽo kẹt
Chiếc giường tre sắp làm củi đốt
Manh chiếu thấm mồ hôi
Mùng mền thâm niên thủng lỗ
Đêm tôi nằm co đắp mền không đủ ấm
Hai bàn tay tôi kẹp vào đùi
Nghe chó sủa sợ ma và bóng tối
Tuổi thơ tôi có những đêm dài tiếp nối
Giấc mơ nào cũng nước mắt rưng rưng.
[…]
Ba tôi làm con gà trống chạy rông
Tha về từng hạt gạo nuôi đàn con ốm đói
Anh chị tôi đội nón mê mặc quần dưới rốn
Bỏ học đi ra đồng mót lúa
Những đứa em tôi mặt mày lem luốc
Mũi chảy thò lò và khóc đòi ăn
Tôi giữ em không kể sáng trưa chiều.
Tay chân tôi khẳng khiu mà bụng rất to
Tôi nằm ngửa cho em vỗ bụng làm trống
Những đứa em tôi không biết cười
Bởi trên đời chẳng có gì vui
Tôi nắn những hòn bi
Những con trâu bằng đất sét làm đồ chơi
Khi em chán tôi bò bốn chân làm ngựa
Em cưỡi đi quanh quẩn trong nhà
Ngày nào tôi cũng giữ em
Ngày nào em tôi cũng khóc
[…]
Lịch lốc mấy ngày chưa xé:
– Nhà không ai hút thuốc lào
Guốc gỗ gầm giường đế cao:
– Vợ đang đi làm, người thấp
Nước nguội đựng đầy chai cốc:
– Từ lâu lọ đã hết chè
Bao tải buộc sẵn sau xe:
– Gạo sổ dạo này đong khó…
Bạn đến thăm nhà tôi đó
Cần chi hỏi chuyện gia đình
Biết nhìn là nghe rất rõ
Những lời giới thiệu lặng thinh.
[…]
Mùa thu
Tôi dắt bò ra thả ở cánh đồng
Nhìn thấy một cây dương liễu có hình người con gái
Năm nay em gái tôi mười lăm tuổi, nếu còn được thở
Tóc em đã xõa xuống lưng, cổ đeo hạt cườm.
Tôi vác cày ra cày miên man ở cánh đồng
Không thể tìm được nơi nào em tôi đang ngủ
Tôi chỉ thấy những rễ lúa có hình của những mạch máu trồi lên
Và tiếng bong bóng sủi dưới chân tôi như hơi thở nhẹ
Những hạt sương đậu trên bờ cỏ rưng rưng giọt lệ.
Năm nay em gái tôi mười lăm tuổi, nếu còn được sống
Em sẽ có giọng nói dịu dàng với khuôn mặt đẹp xinh.
[…]
Đến bây giờ mới hiểu hết cái riêng
Không đơn giản chỉ muối, dầu, gạo, củi
Những chuyện chỉ đùa trước kia cùng đồng đội
Nay về nhà thành nghiêm túc áo cơm
Anh trở về nhà em thương anh hơn
Bao lúng túng giữa đời thường lạ lẫm
Vầng trán già nua, cái nhìn sâu đậm
Riêng nét cười còn nguyên vẹn về anh.
Một bài thơ viết cho anh
Viết cho một thoáng mong manh tuổi người
Nhẹ rơi kìa hạt sương rơi
Thời gian đếm tuổi gửi vào hư vô
Đời qua nhanh có ai ngờ
Giật mình ngoảnh lại ngẩn ngơ tuổi mình
[…]